انواع روشهای پایدار سازی گود

1. روش مهارسازی (Anchorage)
2. روش دوخت به پشت (Tie back)
3. روش دیواره دیافراگمی (Diaphragm wall)
4. روش مهار متقابل (Reciprocal support)
5. روش اجرای شمع (Piling)
6. روش سپرکوبی (Sheet pilin)
7. روش خرپایی (Truss)

 روش مهارسازی (Anchorage)
1. در حاشیه زمینی که قرار است گودبرداری شود در فواصل معین چاه هایی حفر می شود. عمق چاه ها برابر عمق گود بعلاوه مقداری اضافه برای شمع بتنی انتهای تحتانی چاه هاست.
2. درون چاه ها پروفیلهای I شکل یا h شکل قرار میدهیم. حدود 30 درصد پایین تر از کف گود قرار میدهیم و در انتهای پروفیلها شاخکهایی در نظر میگیریم.
3. شمع انتهای تحتانی را که قبلا آرماتور کار گذاشته ایم بتن ریزی میکنیم لذا پروفیلها در شمعها مهار می شوند
4. گودبرداری شروع میشود. مرحله مرحله از بالا به پایین. برای جلوگیری از ریزش با دستگاه حفاری در بدنه چاهکهای افقی یا مایل به قطر 10 تا 15 سانت زده و درون آنها آرماتور گذاشته و بتن تزریق میشود. بطول 5 تا 10 متر
5. پانل بتنی پیش ساخته بین پروفیلهای قائم قرار می دهیم و از سوی دیگر به آرماتور چالها مهار میکنیم. (یا بتن درجا یا شات کریت یا رزوه کردن آرماتور)

 مزایای مهار
1. مشخصات مکانیکی خاک بر اثر تزریق بتن درون چاهکها بهبود می یابد.
2. سازه نگهبان درون گود جاگیر نیست
3. از خاک موجود برای مهار استفاده میشود

 معایب مهار
استفاده از بدنه خاک دیواره گود ضروری است لذا اگر این خاک زیر ساختمان همسایه یا در حریم تاسیسات شهری باشد مشکل زاست
زمان زیاد
هزینه بالا
فناوری بالا – دستگاه حفاری، تزریق ...
تخصص بالا

 روش_دوخت به پشت (tie back)
شبیه مهار، حفاری مرحله مرحله و از بالا به پایین
1. با دستگاه حفاری ویژه چاهکهای افقی یا مایل در دیواره گود حفر میشود
2. درون چاهکها کابل های پیش تنیده قرار میگیرد
3. با تزریق بتن در انتهای چاهکها کابلها مهار میشود
4. کابلها با جک کشیده شده و در روی سطح جدار گود مهار میشود
5. به داخل چاهک بتن تزریق میشود
6. پس از گیرش بتن کابل از جک آزاد میشود

عمق گود در هر مرحله به نوع خاک و فاصله چاهکها بستگی و حدود 2-3 متر است


  مزایای دوخت به پشت
1. مشخصات مکانیکی خاک بهبود می یابد
2. داخل گود جاگیر نیست
3. از خاک موجود برای مهار دیواره استفاده میشود


 معایب دوخت به پشت
1. استفاده از بدنه خاک مجاور دیواره گود ضروری است و لذا در صورت وجود حریم قابل اجرا نیست
2. زمان زیاد
3. هزینه بیشتر
4. دستگاه های خاک

 روش دیوار دیافراگمی
بصورت پیش ساخته و پس کشیده – ارتفاع کمی بیش از عمق گود- ضخامت 40 – 50 سانت

1. با دستگاه های حفاری ویژه محل دیوار نگهبان راحفر میکنیم (مرحله مرحله در پلان و با هیدروفرز یا گراب)
2. به طور همزمان دیواره محل حفر شده با گل بنتونیت و سیمان پر میشود
3. قفسه آرماتور دیوار نگهبان در جایش قرار میگیرد
4. بتن ریزی دیوار

 مزایای روش دیافراگمی
1. سرعت بالا
2. ایمنی بالا
3. هم سازه نگهبان و هم حین بهره برداری دیوار حائل
4. گودهای طویل مناسب


  عیوب دیوار دیافراگمی
1. هزینه بالا
2. فضای کار مورد نیاز زیاد از دو طرف
3. دستگاه های ویژه
4. تخصص بالا

 شمع
در فواصل معین شمع در پیرامون زمین اجرا میشود
شمعها فشار جانبی را بصورت تیرهای یکسر گیردار تحمل میکنند
طول گیرداری لازم حدود 30 درصد ارتفاع
پس از اجرای شمع گودبرداری آغاز
در صورت نیاز میتوان شمعها را مهار کرد

 مزایا
سرعت
دست و پا گیر نیست
در احجام بالا هزینه کم
گاها شمع بعنوان سازه نگهبان دائم یا بخشی از آن
شمعهای پیش ساخته میتواند برداشته و در جای دیگر استفاده شود
تا حدود عمق 5 متر معمولا اقتصادی
  
  عیوب شمع
1. اگر ارتفاع گود زیاد هم باید فواصل کم شود و هم مقاطع قوی تر
2. در شهر بخاطر مشکلات شمع کوبی شمعهای پیش ساخته کم استفاده


 روش خرپا
در مناطق شهری متداول
اجرا ساده
1. در محل عضوهای قائم خرپا در مجاورت دیواره گود چاه حفر میشود به عمق گود بعلاوه مقداری اضافی
2. طول شمع از محاسبه
3. درون شمع آرماتوربندی و عضو قائم داخل شمع و بتن ریزی
4. خاک در امتداد دیواره گود با شیب مطمئن برداشت
5. اجرای فونداسیون پای عضو مایل
6. عضو مایل از یک طرف به عضو قائم و از طرف دیگر به ورق کف ستون بالای فونداسیون
عملیات نجات از حفاری ها و گودال؛


وقتی عملیات نجات از گودال و حفاری ها صورت می گیرد که شخصی درون آن افتاده باشد.

فرد اتش نشان باید بداند وقتی ریزشی انجام میگیرد ،آن منطقه امن نیست ،پس احتمال ریزش بعدی وجود دارد.

زمین و در واقع شن و سنگ سنگین هستند ،و اگر کسی درون آن گیر کند نمی تواند بیرون بیایید و باید عملیات نجات ویژه ای انجام گیرد.

در این حالت زمین باید به دقت کنده شود، و این کار بعد از محکم کاری و عملیات shoring یا شمع زنی صورت گیرد.

اتش نشانان باید دقت کنند ،هرگونه ارتعاش و یا وزن اضافه در بالای زمین جابجا شده ،احتمال دومین ریزش را افزایش می دهد.
ریزش اول معمولا بعد از اولین فر رفتگی صورت می گیرد.

این اتفاق بر اثر ارتعاش تجهیزات ، ایستادن یا فرسایش اب در خاک ایجاد گردد.


  روش ایمن کار کردن؛

  وقتی به یک گودال یا حفره فرو ریخته نزدیک می شوید،ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است.

 راه رفتن نزدیک لبه فرو ریخته می تواند ریزش دوم را سبب شود.

 پس از لبه فرو ریخته فاصله بگیرید،و همه کارگران و ناظرین را دور نگاه بدارید.

 دقت کنید ارتعاش ناشی از لوازم و ماشین آلات منجر به سقوط دوم می شود، پس باید در هنگام عملیات نجات همه ماشین آلات را غیر فعال کنید.

 حتی تکانهای ناشی از رفت و آمد را هم متوقف کنید، چون می تواند موجب اوار گردد .

 توجه شود خاکی که از حفاری در یک جا ،دپو می شود ،مواد مستحکمی نیستند و اگر خیلی نزدیک حفاری قرار داشته باشد ،ممکن است ریزش کنند.از برهم زدن توده خاک اجتناب کنید.

 با شخص گیر افتاده ارتباط برقرار کنید،اما خود را به خطر نیاندازید و بصورت تیمی کار کنید.

 اگر خواستید به گودال نزدیک شوید از قسمت باریک و جایی که خاک سست تر است ،این کار را نکنید.

 بهتر است به گودال نزدیک نشویم ،مگر اینکه واقعا ضرورتی وجود داشته باشد.

 برای یافتن شواهدی که می تواند جای افراد گیر افتاده را مشخص کند صحنه را ارزیابی کنید.

 از حاضرین در صحنه سؤال کنید.

 شواهد را مورد برسی قرار دهید.

 دقت داشته باشین این نوع حوادث وقت گیر می باشد،و سردی و گرمی هوا تاثیر گذار است.

 گودال ها ممکن است مانند فضای محصور و چاه دارای گازهای خطرناک باشند .نصب هواکش های تهویه می تواند مفید و کارآمد باشد.

 اگر فرو رفتگی بر اثر جریان آب ایجاد شده باشد ضرورت دارد با پمپ اب را تخلیه کرد.

 برای خارج کردن مصدومین ممکن است نیاز باشد از طناب و قرقره استفاده شود ،امدادگران باید توانایی این کار را داشته باشند.

 دقت شود تثبیت موقعیت حادثه دارای اهمیت ویژه ای بود و در ابتدا باید لحاظ شود.

  عملیات پیدا کردن مصدومین سخت بوده و ممکن است نیاز باشد که از دستگاهای زنده یاب و سگهای جستجو کمک گرفته شود.
سوانح حفاری و مقررات ایمنی تونل؛

آیا می دانید یک متر مکعب خاک وزنی در حدود 1700 کیلوگرم دارد.

آیا بدن انسان تحمل چنین وزنی را دارد؟

  در عملیات حفاری دو نوع سانحه وجود دارد :

1. ریزش خاک بر روی کسانی که در محل حفاری شده مشغول کارند .

2. سقوط اجسام و قطعات کاری به درون کانال و سوانحی که از طریق افراد، ماشین آلات و یا موادی که در حفاری استفاده می شوند پدید می آیند.

  معمولاً حوادث در حفر گودال بدین خاطر است که شخص یا اشخاصی کار خود را به درستی انجام نداده اند. همه سوانح قابل پیش گیری هستند البته با عملکرد صحیح وبه موقع.

   نکات زیر نمونه هایی از عملکرد هایی است که می تواند از بروز بسیاری از حوادث جلوگیری کند .

1- گودالها را بدون حفاظ رها نکنید. کلیه محلهای خاک برداری شده که کسی در آنها کار نمی کند را با نوار خطر زرد رنگ مهار کرده و راه بند بگذارید و برای شب از علائم نوری استفاده کنید.

2- در صورتیکه قرار است در محل حفاری، لوله های جابجایی مواد گذارده شود این لوله ها را به فاصله حداقل 1متر از لبه کانال قرار داده و با قرار دادن گوه در دو طرف آنها از حرکت احتمالی آنها جلوگیری نمائید.

3- در کانال های حفر شده با عمق بیش از120 سانتی متر باید تمام دیوارهای خاکبرداری شده تخته کوبی شده و تخته ها مجاور یکدیگر قرار داده شوند. با این کار خطر ریزش از بین می رود.

4- تخته ها با جکهایی افقی و در فواصل مساوی مهار شوند.
5- در تمام سطوح تخته ها ، از گوه استفاده شود .

6- تمام افرادی که در گودال های عمیق تر از120 سانتی متر کار می کنند، باید از کلاه ایمنی استفاده کنند. تخته کوبی افراد را در مقابل اشیایی که از بالا می افتد محافظت نخواهد کرد .

7- داربست ها در داخل محل خاک برداری شده باید کامل و محکم باشند. کسانی که روی داربستهای ناقص کارمی کنند نه فقط برای خود بلکه برای سایر کارکنانی که زیر داربست مشغول کارند ایجاد خطر می نمایند .

8- محلهایی را که هنوز تخته کوبی نشده با نصب تابلوی اعلام خطر مشخص کنید تا کسی از منطقه امن فراتر نرود.

9- برای بیرون آمدن از گودال ها به تخته ها و دیواره کانال آویزان نشوید بهتر است از یک نردبان مناسب استفاده کنید نباید نردبان را فقط به تخته کوبی تکیه داد بلکه لازم است از بالا به میخی که در زمین کوبیده شده است، محکم ببندید. در حین بالا آمدن از نردبان پله ها را دو تا یکی نکنید .

10- برای کسانی که در پایین کار می کنند خاک و اشیایی که در لبه گودال قرار دارند مانند مواد منفجره هستند و بسیار خطرناک می باشد. خاک و سایر مواد حفاری شده باید حداقل به فاصله 60 سانتیمتر دور تر از لبه ریخته شود و شیب مواد انباشته شده طوری باشد که امکان ریزش مجدد به داخل کانال را نداشته باشد.

11- ارتعاش یا وارد شدن فشار زیاد به نزدیک لبه دیوار خاک برداری شده به احتمال زیاد موجب ریزش می شود.

12- در موقع خاک ریزی به درون گودالها حتما مانعی تهیه و با فاصله مناسب از لبه کانال محکم به جایی ببندید تا از سقوط کامیون یا دمپر به داخل گودال جلوگیری شود.

13- پریدن از عرض کانالها سرانجام خوبی ندارد ، بهتر است کانالهایی که در مسیر عابرین حفر می گردد، به وسایلی که دارای استحکام کافی برای عبور افراد هستند، مجهز باشد و همچنین طرفین آن نرده حفاظتی نصب شده باشد.

☘اصول کلی گودبرداری و حفاری☘

ماده 239 :

اگر در مجاورت محل گودبرداری و حفاری کارگرانی مشغول به کار دیگری باشند باید اقدامات احتیاطی برای ایمنی آنان به عمل آید.

ماده 240 :

دیواره های هر گودبرداری که عمق آن بیش از 120 سانتی متر بوده و احتمال خطر ریزش وجود داشته باشد، باید به وسیله نصب شمع، سپر و مهارهای محکم و مناسب حفاظت گردد، مگر آنکه دیواره های دارای شیب مناسب (کمتر از زاویه پایدار شیب خاکریزی) باشند.

ماده 241 :

در مواردی که عملیات گودبرداری و حفاری در مجاورت خطوط راه آهن، بزرگراه ها و یا مراکز و تاسیساتی که تولید ارتعاش می نمایند، انجام شود باید تدابیر احتیاطی از قبیل نصب شمع، سپر و مهارهای مناسب برای جلوگیری از خطر ریزش اتخاذ گردد.

ماده242 :

مصالح حاصل از گودبرداری و حفاری نباید به فاصله کمتر از نیم متر از لبه گود ریخته شود.
همچنین این مصالح نباید در پیاده روها و معابر عمومی به نحوی انباشته شود که مانع عبور و مرور گردد.

ماده 243 :

دیواره های محل گودبرداری و حفاری در مواردی ذیل باید دقیقا مورد بررسی و بازدید قرارگرفته و در نقاطی که خطر ریزش بوجود آمده است، وسایل ایمنی نصب و یا نسبت به تقویت آنها اقدام گردد.

الف- بعد از اینکه یک وقفه 24 ساعته یا بیشتر در کار

ب - بعد از هر گونه عملیات انفجاری

ج- بعد از ریزش های ناگهانی

د- بعد از صدمات اساسی به مهارها

ه- بعد از یخبندان های شدید

و- بعد از باران های شدید

ماده 244 :

در محل هایی که احتمال سقوط اشیا به محل گودبرداری و حفاری وجود دارد باید موانع حفاظتی برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به کارگران پیش بینی گردد.
همچنین برای پیشگیری از سقوط کارگران و افراد عابر به داخل محل گودبرداری و حفاری نیز باید اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه گودبرداری، نصب نرده ها، موانع، وسایل کنترل مسیر،ع علایم هشدار دهنده

ماده 245 :

شب ها در کلیه معابر و پیاده روهای اطراف گودبرداری و حفاری باید روشنایی کافی تامین شود و همچنین علایم هشدار دهنده شبانه از قبیل چراغ های احتیاط، تابلوهای شبرنگ و غیره در اطراف منطقه محصور شده نصب گردد، به طوری که کلیه عابران و رانندگان وسایل نقلیه از فاصله کافی و به موقع متوجه خطر گردند.

ماده 246 :

قبل از قرار دادن ماشین آلات و وسایل مکانیکی از قبیل جرثقیل، بیل مکانیکی، کامیون و غیره و یا انباشتن خاک های حاصل از گودبرداری و حفاری و مصالح ساختمانی در نزدیکی لبه های گود، باید شمع، سپر و مهارهای لازم جهت افزایش مقاومت در مقابل بارهای اضافی در دیواره گود نصب گردد.

ماده 247:

در صورتی که از وسایل بالابر برای حمل خاک و مواد حاصل از گودبرداری و حفاری استفاده شود، باید پایه های این وسایل به طور محکم و مطمئن نصب گردیده و خاک و مواد مذکور نیز باید با محفظه های ایمن و مطمئن بالا آورده شود.

ماده 248 :

هرگاه دیواری جهت حفاظت یکی از دیواره های گودبرداری مورد استفاده قرار گیرد باید به وسیله مهارهای لازم پایداری آن تامین شود

ماده 249 :

در صورتی که از موتورهای احتراق داخلی در داخل گود استفاده شود، باید با اتخاذ تدابیر فنی، گازهای حاصله از کار موتور به طور موثر از منطقه کار، کارگران تخلیه گردد.

ماده 250 :

چنانچه وضعیت گود یا شیار به نحوی است که روشنایی کافی با نور طبیعی تامین نمی شود باید جهت جلوگیری از حوادث ناشی از فقدان روشنایی، از منابع نور مصنوعی استفاده شود.

ماده 251 :

در صورتی که احتمال نشت و تجمع گازهای سمی و خطرناک در داخل کانال وجود داشته باشد باید با اتخاذ تدابیر فنی و نصب وسایل تهویه، هوای منطقه تنفسی کارگران به طور موثر تهویه گردد. همچنین در صورت تجمع آب در کانال باید نسبت به تخلیه آن اقدام شود.

ماده 252 :

در مواردی که حفاری در زیر پیاده روها ضروری باشد، باید جهت پیشگیری از خطر ریزش، اقدامات احتیاطی از قبیل نصب مهارهای مناسب با استقامت کافی انجام و با نصب موانع، نرده ها و علایم هشدار دهنده، منطقه خطر به طور کلی محصور و از عبور و مرور افراد جلوگیری به عمل آید.

ماده 253 :

در گود ها و شیارهایی که عمق آن ها از یک متر بیشتر باشد، نباید کارگران را به تنهایی به کار گمارد.

ماده 254 :

در حفاری با بیل و کلنگ باید کارگران به فاصله کافی از یکدیگر به کار گمارده شوند.

ماده 255 :

در شیار ها عمیق و طولانی که عمق آنها بیش از یک متر باشد، باید به ازاء حداکثر هر سی متر طول، یک نردبان کار گذارده شود.
لبه بالایی نردبان باید تا حدود یک متر بالاتر از لبه شیار ادامه داشته باشد.
راه های ورود و خروج به محل گودبرداری و حفاری ایمن شود