ایمنی صنعتی رشتهای است که به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته میشود که با به کار گرفتن آنها میتوان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیطهای صنعتی به گونهای مؤثر و کارا نگهداری کرد و به این وسیله یک محیطکار بیخطر و سالمبرای افزایش کارایی کارکنانبه وجود آورد. در محیطهای صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان، غالبا کارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند، با پیشرفت فنآوری و افزایش کاربرد ماشین آلات در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در اینگونه محیطها فزونی میگیرد.مزایای رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفهایبه شرح زیر است:
▪ برای کارگر: 1- افزایش روحیه ۲- کاهش فشار کار ۳- کاهش جراحات و صدمات 4- کاهش حوادث ۵- افزایش راحتی ۶- افزایش حفظ رفاه و سلامتی 7- افزایش سطح بهداشت کار
▪ برای کارفرما: 1- کاهش حوادث ۲- افزایش کیفیت محصول ۳- افزایش کارایی کارکنان 4- کاهش خطاها ۵- کاهش مخارج درمانی کارگران ۶- استفاده بهتر از نیروی انسانی ۷- کاهش مخارج تولید.
ایمنی صنعتی علمی است که در پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان میشتابد و همواره در راستای حفاظت از نیروی کار و سرمایه گام بر میدارد.
تعریف ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر، واژه (Hazard) که در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات و ساختمانها، از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده میباشد.
هنگامی که (Hazard) وجود دارد امکان وقوع اثرات منفی یادشده وجود خواهد داشت. کلمه (Danger) گویای قرار گرفتن در معرض یک (Hazard) است، به این ترتیب ایمنی متضاد (Danger) بوده است، و در صدد حذف خطرات بالفعل موجود در محیط کار میباشد.
ایمنی به طور صددرصد و متعلق وجود ندارد و عملا هم هیچگاه حاصل نخواهد شد از اینروست که گفته میشود ایمنی حفاظت نسبی در برابر خطرات است. با توجه به تعریف ایمنی، مهندسی ایمنی عبارت است از «مقررات یا نظامی که برای کاهش وقوع حوادث از طریق حذف یا کنترل خطرات به کار میروند) در مهندسی ایمنی صنعتی مسائلی که در ایمن کردن محیط کار مورد توجه قرار میگیرند عبارتند از:
الف- پیشگیری از حوادث ب- عوامل انسانی ج- طراحی و جانمایی دستگاهها و تجهیزات د- مدیریت و راهبری ایمنی ه- آموزش و - بازرسی
حیطه فعالیت مهندسی ایمنی امروزه گستردهتر شده است و به شاخهها و گرایشهای گوناگون دانشگاهی گسترش یافته است که عبارت است از:
۱- مدیریت خطر ۲- پیشگیری از خطرات ۳- کنترل آتشسوزی ۴- کنترل خطر
یک مکان، یک کار معین و یا یک دستگاه زمانی ایمن انگاشته میشود که احتمال خطر مرگ، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری برای کسانیکه در آنجا بوده یا با آن دستگاه کار میکنند در حد قابل قبول پایین باشد. به طور کلی، میتوان چنین گفت که میزان خطر قابل قبول با پایین آمدن سطح ایمنی، افزایش سطح ایمنی کاهش مییابد. در واقع بهداشت حرفهای بیماریها را کاهش میدهد و ایمنی صنعتی به کاهش تمام خطرات میپردازد .