ارزیابی ریسک حریق

ارزیابی ریسک حریق

محمود بشیری نسب، دانشگاه علامه طباطبایی

به نقل از پایگاه پیام ایمنی

چکیده

به منظور حصول اطمینان از ایمن بودن شرایط، پایش مستمر محیط کار جهت شناسایی و تجزیه و تحلیل خطرات و ارزیابی و مدیریت ریسک این خطرات ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

حریق به عنوان یکی از خطرات عمده در محیط های کاری، از اهمیت خاصی در این تجزیه و تحلیل ها برخوردار است؛ از این رو علاوه بر استفاده از روش های عمومی، تکنیک های خاصی به منظور شناسایی و تجزیه و تحلیل خطرات و ارزیابی و مدیریت ریسک های حریق ابداع شده است. این تکنیک ها و روش ها که به طور معمول در قالب طرح های «ارزیابی ریسک حریق» به کار می روند، گستره وسیعی از بازدیدهای دوره ای با استفاده از چک لیست تا شبیه سازی توسط نرم افزارهای مهندسی حریق را در بر می‌گیرند.  

با توجه به ماهیت فعالیت ها و تنوع مواد و کالاها، بهره گیری از روش های مناسب برای ارزیابی ریسک حریق های احتمالی، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

  در این مقاله ضمن مرور اجمالی مفاهیم فرایند ارزیابی ریسک حریق، روش پیشنهادی ASTM¹ جهت استفاده از سناریو در ارزیابی ریسک حریق مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سناریوی حریق شرح مفصلی از شرایط مرتبط با شروع یا گسترش یک حریق است که شامل یک یا چند مرحله قبل از شروع احتراق تا رسیدن به اشتعال کامل می‌باشد. به این ترتیب با استفاده از ساختار سناریو می توان اقدامات کنترلی و پیشگیرانه را در هر کدام از مراحل شروع تا گسترش حریق لحاظ نمود.

1- مقدمه

همه ساله خسارت های مالی، جانی و زیست محیطی فراوانی در اثر وقوع حریق بر سازمان های مختلف تحمیل می‌گردد. پیشرفت علم و تکنولوژی، تغییر در فرآیند ها و روش های تولید، استفاده روز افزون از مواد شیمیایی گوناگون و به طور خلاصه تغییرات عمده در سبک زندگی و کار، تدابیر جدی‌تر و اثر بخش‌تر را به منظور آمادگی و مقابله با حریق و اثرات ناشی از آن می‌طلبد. برخورداری از تجهیزات پیشرفته ایمنی و آ‎تش نشانی به تنهایی جوابگوی نیازها نیست و بهره گیری از یک برنامه جامع جهت شناسایی پتانسیل‌های حریق و ارایه راهکارهایی به منظور مواجهه با حوادث مربوط به آن ضرورتی انکارناپذیر است.

ارزیابی ریسک حریق با شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک های مرتبط با آنها در نهایت به تدوین برنامه‌ای جهت پیشگیری از وقوع حریق و نیز مقابله با حریق های احتمالی جهت کاهش اثرات آنها می‌پردازد.

امروزه روش های مختلفی به منظور ارزیابی ریسک حریق به کار برده می‌شود. این روش ها دربردارنده دامنه وسیعی از روش های کاملا کیفی تا تکنیک های کمی می‌باشند که اساس آنها بهره‌گیری از روابط ریاضی می‌باشد. در روش های بینابینی، از سیستم های شاخص‌دهی و امتیازدهی استفاده شده و ارزیابی به صورت نیمه‌کمی انجام می‌گیرد.

استفاده از ساختار سناریو روشی است که برای ارزیابی ریسک حریق در ASTM مورد تاکید قرارگرفته است.

2- مفاهیم اولیه

خطر: به شرایطی اطلاق می‌شود که دارای پتانسیل آسیب و صدمه به افراد، خسارت به دارایی ها و از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک عمل از پیش تعیین شده باشد.

شدت خطر²: عبارتست از یک توصیف طبقه‌بندی شده از سطـــح خطرات براسـاس پتانسیل واقعی یا مشاهده شده آنها درایجاد جراحت، صدمه و یا آسیب.

احتمال خطر: عبارتست از امکان‌ بروز شرایط خاص در یک وضعیت معین.

حادثه: واقعه‌ای برنامه‌ریزی نشده و گاهی صدمه آفرین یا خسارت رسان که انجام، پیشرفت یا ادامه طبیعی فعالیت ها را مختل می‌کند و همواره در اثر اعمال یا شرایط ناایمن و یا ترکیبی از آنها به وقوع می‌پیوندد.

ریسک: عبارتست از امکان وقوع حادثه بر حسب احتمال وقوع و شدت آن

ایمنی: میزان یا درجه فرار از خطر.

3- فرایند ارزیابی ریسک حریق

ارزیابی ریسک حریق فرایندی سیستماتیک جهت شناسایی و ارزیابی خطرات حریق (با توجه به احتمال وقوع و پیامدهای احتمالی) و تعیین اولویت های عملیاتی به منظور پیشگیری از وقوع حریق و مواجهه با حوادث ناشی از آن است.

فرایند ارزیابی ریسک حریق را می‌توان در 5 مرحله اصلی خلاصه کرد.

ادامه مطلب را مطالعه نمایید...